بررسی همانندی های اندیشگی و عاطفی خیام نیشابوری و حافظ شیرازی

در هر حوزه ای که از انسان بحث شود، بدون تردید مباحث مشترک فراوانی را می توان یافت، در ادبیات که موضوع آن اساساً انسان و نوع ارتباط آن با عالم فیزیک و متافیزیک می باشد، همگرایی بیشتری در افکار و عواطف شاعران و نویسندگان مشاهده می گردد، از این رو در آثار ادبی مختلف بنا به مقتضیات عاطفی و اندیشگی آفرینندگان آنها، می توان موضوعات و مضامین مشترک فراوانی را یافت، چنان که این اشتراک و همانندی ها را می توان در اشعار خیام و حافظ مشاهده کرد. همانندی های اندیشگی و عاطفی دو شاعر مذکور در پنج محور در این پایان نامه مورد بررسی قرار گرفته است: 1. شور زندگی 2. غریزه ی مرگ 3. عشق 4. اغتنام فرصت 5. شک. در مقوله ی شور زندگی، حافظ و خیام در به خوشی و شادمانی گذراندن عمر و برخورداری از نعمت های زندگی دیدگاه مشترکی دارند، اما درباره ی غریزه ی مرگ و مرگ اندیشی که از دغدغه های اساسی حافظ و خیام می باشد، دیدگاه خیام نسبت به این مقوله بسیار تند و نا امیدانه است و شکوه و شکایت ازمرگ بر فضای دیوانش سایه افکنده است، در حالی که نگاه حافظ نسبت به مرگ نگاهی توام با پذیرش و تسلیم است در مقوله ی عشق با نگاهی متفاوت روبرو هستیم، منظور حافظ از عشق را هم عشق آسمانی و انسانی وادبی بر شمرده اند، اما خیام، بیشتر عاشق ارزش های انسانی و انسانیت می باشد، حافظ و خیام در مقوله ی اغتنام فرصت و بهره وری درست از لحظات زودگذر آدمی، دیدگاه مشترکی دارند، در محور شک، نگاه تلخ و نگران خیام به جهان هستی گاه به انکار می گراید و در مقابل حافظ نیز در بعضی موارد نگاهش توام باشک می باشد، اما شک او به تلخی و تندی خیام نیست.